Zicht op Haringcarspel
Nummer 58, mei 2020
Dit dubbeldikke nummer (52 pagina’s) is geheel gewijd aan de periode 1940-1945.
Met oorlogsverhalen van inwoners van Harenkarspel en herinneringen van Amsterdamse kinderen die tijdens die periode naar Harenkarspel geëvacueerd zijn. Verder een selectie uit de oorlogs- en politiearchieven van Harenkarspel en Warmenhuizen over diverse onderwerpen.
Uitgaven uit voorgaande jaren kunt u inzien via de site van het Regionaal Archief Alkmaar, www.regionaalarchiefalkmaar.nl. Zoek op ‘Zicht op Haringcarspel’.
Wilt u lid worden?
Een lidmaatschap kost slechts 10 euro per jaar. Wilt u lid worden? Mail naar hisverhar.ledenadm@live.nl en vermeld daarbij uw volledige naam, adres en telefoonnummer.
Geschiedenis Harenkarspel
De voormalige gemeente Harenkarspel bestond uit de dorpen Tuitjenhorn, Dirkshorn, Eenigenburg, Krabbendam, Sint Maarten, Valkkoog, Waarland en Warmenhuizen en een aantal buurtschappen, waaronder Groenveld, Kalverdijk, Kerkbuurt, ’t Rijpje, Slootgaard, Stroet en Schoorldam.
Het is een heel oud gebied met een rijke historie. Er zijn dan ook talloze (rijks-)monumenten te vinden, waaronder stolpboerderijen, molens, woonhuizen, kerken, raadhuizen, bruggen, sluizen én de West-Friese omringdijk. In 2013 is Harenkarspel bij de gemeente Schagen gevoegd.
Kaart uit 1867 met de gemeentegrenzen van Harenkarspel. Uit: J. Kuyper, Gemeente-atlas van Nederland, 4e deel, Noord-Holland, 1867. Warmenhuizen en Sint Maarten staan op deze kaart nog als aparte gemeenten, maar zijn in 1990 bij Harenkarspel gevoegd.
De naam Harenkarspel
Tot in de 20e eeuw was Harenkarspel ook een plaatsnaam. Haren is een verbastering van Hering, dat in Oudnederlands ‘vrij gebied’ betekent. Rond 1295 werd ten oosten van Tuitjenhorn een terp opgeworpen. Het land waarop de terp lag was in handen van de graven van Holland, die het schonken aan de abdij van Egmond. De abdij gaf het in leen aan de Heren van Egmond, die het gebied vrij verklaarden om in te gaan wonen (een hering dus).
Op deze terp werd ook een kerk gebouwd. De oudnederlandse benaming voor kerkgemeente of parochie is kerspel, en karspel is daar een verbastering van.
Mede daarom kreeg deze plaats de naam Heringcarspel, wat later Harenkarspel werd, en nog weer later de naam aan de gemeente gaf.
De kerk werd gesloopt in 1923 en de plaats omgedoopt tot Kerkbuurt.
